Polskie zioła lecznicze
Zioła lecznicze znajdowały szerokie zastosowanie już w medycynie starożytnych cywilizacji. Dowodzą tego dokumenty historyczne zachowane z okresu ponad 2000 lat przed narodzinami Chrystusa. Nie inaczej było w Polsce. W naszym kraju handel ziołami rozwijał się razem ze szlakiem bursztynowym, co pozwalało na obrót roślinnością z innymi krajami o dużym rozproszeniu geograficznym. Polskie zielarstwo rozwinęło się w bardzo dużym stopniu w średniowieczu, kiedy to w kraju zagościli liczni medycy i znawcy pochodzący z Bliskiego Wschodu oraz Europy. W efekcie zielarstwo stało się odrębną dziedziną leczenia ludzi.
W Polsce od setek lat rosną przeróżne zioła lecznicze, które przynoszą niesamowite rezultaty w zwalczaniu wielu schorzeń i dysfunkcji organizmu. Duża część preparatów znajdujących do dziś zastosowanie w medycynie konwencjonalnej opiera swoją recepturę na ziołach leczniczych. Co ciekawe, Polska jest jednym z czołowych producentów ziół leczniczych na świecie. To w naszym kraju powstaje blisko 20% światowej produkcji ziół, z czego 1/5 stanowią rośliny pozyskiwane ze stanowisk naturalnych, a pozostałe 80% to zbiory z upraw rolniczych. Jest to blisko 60 gatunków!
Jak widzimy, zioła lecznicze w naszym kraju to temat bardzo obszerny zasługujących na osobną encyklopedię. Każde z ziół ma swój wyjątkowy smak, zapach i właściwości. Niektóre pobudzają, podczas gdy inne uspokajają i łagodzą ból i przeziębienie. Można powiedzieć, że stanowią one naturalną alternatywę dla wielu preparatów farmakologicznych dostępnych w aptekach. Sęk tkwi w tym, że aby uzyskać optymalne rezultaty ze stosowania ziół leczniczych, potrzebna jest odpowiednia wiedza na temat poszczególnych roślin. Dla wszystkich spragnionych wiedzy, która jest kluczem do zielarstwa, niesiemy rozwiązani! W naszym artykule przedstawiamy najważniejsze fakty o najpopularniejszych ziołach leczniczych w Polsce.
Mniszek lekarski
Gdy omawiamy zioła lecznicze, warto na początek przyjrzeć się mniszkowi lekarskiemu. Jak sama nazwa mówi, roślina ta ma szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej. Ogrodnicy z kolei często uznają go za chwast, nie doceniając jego bogatych właściwości. Naturalnie występuje na łąkach i zagajnikach. Mniszek lekarski wykazuje między innymi działanie:
- Moczopędne,
- Wzmacniające odporność,
- Wspomagające walkę z chorobami skóry.
Kozłek lekarski
Kozłek lekarski, albo inaczej waleriana to roślina, której kłącza i korzeń są niezwykle wartościowymi surowcami leczniczymi. Jest on uznawany zarówno przez reprezentantów medycyny ludowej, jak i konwencjonalnej. Kozłek lekarski jest przede wszystkim stosowany do zmniejszania napięcia nerwowego, poprawy nastroju i eliminacji problemów ze snem. W Polsce występuje bardzo powszechnie.
Pokrzywa zwyczajna
Pokrzywy kojarzą nam się z dokuczliwym uczuciem poparzenia, gdy podczas spaceru lub pracy w ogródku niechcący dotkniemy jej skórą, dlatego mamy o nich raczej negatywne wyobrażenie. Nie wszyscy jednak wiedzą, że pokrzywy to zioła lecznicze o bogatych właściwościach! Sam Hipokrates uważał ją za królową wszystkich ziół leczniczych. Wykorzystuje się je zazwyczaj do wytwarzania kosmetyków i lekarstw. Pokrzywa zwyczajna wykazuje skuteczność w zwalczaniu schorzeń dróg oddechowych oraz przewodów moczowych i układu pokarmowego, takich jak nieżyt żołądka albo biegunka. Pomagają także w eliminacji łupieżu. Pokrzywy pomagają również pozbyć się nadmiaru wody z organizmu. Co ciekawe samo oparzenie pokrzywą ma właściwości pomagające przy różnych schorzeniach. W czasach wczesnohistorycznych powszechne było przekonanie, że ból odczuwalny przy oparzeniu pokrzywą, gwarantuje szybszy powrót do zdrowia. Z kolei starożytni Rzymianie stosowali okłady z pokrzyw w leczeniu artretyzmu i reumatyzmu, a skuteczność tej metody została potwierdzona naukowo.
Rumianek pospolity
Jednym z najpopularniejszych ziół leczniczych jest rumianek pospolity. Jego wysuszone kwiaty mają szerokie zastosowanie w medycynie, między innymi w łagodzeniu zapalenia spojówek czy też podrażnień skóry. Do tego rumianek przyspiesza gojenie się ran i pozwala na bardziej efektywną pielęgnację włosów. Co więcej, posiada szereg substancji aktywnych, które łagodzą dolegliwości trawienne. Ekstrakty z rumianku pospolitego to preparaty często polecane na różnego rodzaju infekcje gardła i jamy ustnej. Rumianek Pospolity W Polsce występuje bardzo powszechnie, głównie na polach, łąkach i terenach wyłączonych z użytku.
Chmiel zwyczajny
Chmiel zwyczajny to zioło o właściwościach zarówno leczniczych, jak i kosmetycznych. Szyszka chmielu posiada substancje aktywne, o działaniu uspokajającym, pomagającym zasnąć i łagodzącym nadpobudliwość. Do tego jego właściwości moczopędne są wykorzystywane do leczenia gruczołu krokowego. Do tego przynosi zadowalające rezultaty w łagodzenia przykrych skutków menopauzy. Rośnie w całej Polsce, najczęściej w wilgotnych zaroślach.
Babka lancetowata
Gdy omawiamy polskie zioła lecznicze, nie możemy pominąć babki lancetowatej. Rośnie prawie na każdym trawniku. W ziołolecznictwie jej zastosowanie znajdują jej w pełni wykształcone liście. Okłady z babki lancetowatej łagodzą podrażnienia skóry, ułatwiają gojenie się ran, a do tego pomagają przy schorzeniach okolic intymnych, między innymi łagodząc stany zapalne warg sromowych. Do tego można stosować ją w formie wywaru, który pomaga na przewlekłe choroby układu pokarmowego.
Lipa drobnolistna
Ciężko jest porównać do czegoś piękny zapach lipy drobnolistnej na przełomie czerwca i lipca. To właśnie wtedy zbieramy jej pachnące kwiaty, z których najczęściej przygotowujemy wywar o wielu cudownych właściwościach.
Mięta pieprzowa
Smak mięty pieprzowej znajduje szerokie zastosowanie praktycznie wszędzie. Znamy miętowe herbaty, gumy do życia, odświeżacze powietrza, kosmetyki o miętowym zapachu i dużo więcej… Jej liście można zbierać całe lato, a napary z nich pomagają przy zaparciach i kolce jelitowej. Właśnie dlatego lecznicze właściwości są także wykorzystywane w walce z różnymi chorobami wątroby i dróg żółciowych.
Zagraniczne zioła lecznicze w naszym kraju
Wiele gatunków ziół, które obecnie znamy w Polsce, pierwotnie nie występowały w naszym kraju i zostały do nas przywiezione z dalekich krajów. Tę grupę roślin określamy mianem tzw. archeofitów. Zaliczamy do nich między innymi:
- Czarnuszkę polną,
- Dymnicę pospolitą,
- Jasnotę białą,
- Rumianek pospolity,
- Rumian polny,
- Wanilię,
- Imbir,
- Goździk,
- Cynamon.
Pradawne zioła lecznicze
Warto zauważyć, że zanim rozwinęła się medycyna konwencjonalna, ludzie musieli leczyć się naturalnymi sposobami, bardzo często sięgając po zioła lecznicze. Wiedza wykorzystywana w zielarstwie miała wiele źródeł, które często były dość abstrakcyjne i nie miały działania udowodnionego naukowo. Do leczenia chorób górnych dróg oddechowych oraz dolegliwości układu pokarmowego, powszechnie stosowano:
- Lawendę,
- Melisę,
- Kopytnik,
- Bez czarny,
- Widłak,
- Piołun,
- Dzięgiel,
- Bylicę,
- Lubczyk,
- Miętę polną,
- Majeranek,
- Rozmaryn,
- Babkę lancetowatą,
- Melisę,
- Gałkę muszkatołową
- i wiele więcej.
Ekstrakt z konopi — CBD i jego pochodne
Współcześnie w medycynie coraz bardziej doceniamy wpływ ekstraktu z konopi. Zawarta w nich substancja CBD znajduje zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości i zwalczaniu stanów chorobowych. Najczęściej spotykaną formą, w jakiej występuje jest olejek CBD, ale można ją dostać także pod postacią suszu, w różnych wersjach smakowych i zapachowych.
